ก่อนที่จะไปชมสถานที่มรดกโลก UNESCO แห่งสุดท้ายของไซปรัส ฉันขอพาไปเที่ยวซากปรักหักพังและโบราณสถานอื่นๆ ที่ถึงแม้จะไม่ได้เป็นมรดกโลกแต่ก็น่าสนใจไม่แพ้กันก่อนสั้นๆ
แห่งแรกคือเมืองโบราณ Kourion อยู่ไม่ไกลจากเมือง Limassol อาณาบริเวณใหญ่มากทีเดียว เรียกว่าเดินกันเหนื่อยพอสมควร เหมือนได้เดินชมไปตามส่วนต่างๆ ของเมืองจริงเลยทีเดียว มีทั้งส่วนที่เป็นอัฒจันทร์ครึ่งวงกลมเอาไว้ชมดนตรีและการแสดงโดยที่มีฉากหลังเป็นทะเลเมดิเตอร์เรเนียนสีฟ้า ลักษณะแบบนี้เราเห็นกันเยอะที่ตุรกีและกรีก มีโมเสคสวยมากให้ชมอีก มีส่วนโรงอาบน้ำแบบโรมันซึ่งใหญ่มากๆ ยังคงเห็นฐานด้านล่างเป็นเสาเรียงเต็มเพื่อให้จุดไฟใส่ไอน้ำร้อนเข้าไปในพื้นของห้องซาวน่า มีบ่อน้ำ เวทีปราศรัย มีตลาด มีร้านค้าเป็นห้องๆเรียงอยู่ริมลานช้อปปิ้ง มี Stoa หรือทางเดินมีหลังคาคลุมที่มีเสาโรมันค้ำเรียง มี Nymphaeum หรือบ่อน้ำพุสาธารณะ มี Stadium ที่ไม่เหลืออะไรให้เห็นนอกจากขอบเขตสนามสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่ใหญ่มาก ชวนให้จินตนาการถึงการประลองบนรถม้าในสมัยโบราณ ซากเมืองกรีกและโรมันแบบนี้ฉันชอบมากๆ เดินดูได้ไม่เบื่อเลย ยิ่งถ้าได้ไกด์ดีๆ ยิ่งสนุก ได้ฟังนิทานเทวดากรีกมันไปเลย
ชานเมือง Limassol มีป้อมปราการทหารจากยุคกลาง คือ Castle of Kolossi เป็นหอสี่เหลี่ยมสร้างด้วยหิน มีสามชั้นและมีใต้ดินที่เคยเป็นบ่อน้ำ สามารถเข้าไปชมและปีนขึ้นไปดูวิวด้านบนหอคอยได้ ในบริเวณยังมีโรงทำน้ำตาลและซาก Aqueduct ที่ทดน้ำมาใช้ด้วย
ขยับมา Larnaca ในตัวเมืองมีโบสถ์สำคัญซึ่งมีหลุมศพของนักบุญ Lazarus อยู่ ด้านในสวยงามมากน่าเข้าไปชม ด้านนอกก็บรรยากาศดีอยู่ใจกลางเมืองเก่าเลยทีเดียว และนอกเมืองออกไปยังมีมัสยิดที่สำคัญที่สุดของไซปรัสด้วยคือ Hala Sultan Tekke อันนี้ไม่มีอะไรให้ชมมาก และผู้หญิงจะต้องแต่งกายให้มิดชิดเพราะเขายังใช้เป็นที่ทำละหมาดอยู่เป็นประจำ
สถานที่สุดท้ายของไซปรัสที่ขอพาไปชม เป็นมรดกโลก UNESCO และเป็นที่ๆ ฉันชอบที่สุดเลย มรดกโลกแห่งนี้ไม่ได้เป็นสถานที่ๆ เดียว หากแต่เป็นหลายสถานที่รวมเข้าเป็นกลุ่มกัน นั่นคือ Painted Churches in the Troodos Region โบสถ์ทั้ง 10 แห่งในเขต Troodos บนภูเขาทางตอนเหนือของไซปรัสฝั่งกรีก บรรดาโบสถ์เหล่านี้มีสิ่งที่เหมือนกันก็คือ ภาพวาดบนฝาผนังจากยุค Byzantine ที่มีสีสันสดเข้มข้นสวยงาม บางแห่งก็ยังเหลือสภาพที่สมบูรณ์มากอยู่ให้ชม บางแห่งก็กระเทาะและสีจางไปบ้าง เป็นสภาพเดิมๆ ที่มีเสน่ห์ยิ่งนัก
โบสถ์ทั้ง 10 แห่งนี้อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกัน สามารถไปเก็บชมได้ในทริปเดียวกัน ทั้งหมดคือ
1. Ayios Nikolaos tis Stegis (St. Nicholas of the Roof), Kakopetria
2. Ayios Ioannis (St. John) Lambadhistis Monastery, Kalopanayiotis
3. Panayia (The Virgin) Phorviotissa (Asinou), Nikitari
4. Panayia (The Virgin) tou Arakou, Lagoudhera
5. Panayia (The Virgin), Moutoullas
6. Archangelos Michael (Archangel Michael), Pedhoulas
7. Timios Stavros (Holy Cross), Pelendria
8. Panayia (The Virgin) Podhithou, Galata
9. Stavros (Holy Cross) Ayiasmati, Platanistasa
10. The Church of Ayia Sotira (Transfiguration of the Savior), Palaichori
จากทั้ง 10 แห่งนี้ฉันเลือกไปชมมา 3 แห่ง โดยแถมวิหารใหญ่ที่อยู่ในบริเวณเดียวกันด้วยคือ Kykkos Monastery เป็นวิหารใหญ่มาก สร้างในศตวรรษที่ 11 โดยจักรพรรดิในยุค Byzantine อาคารด้านนอกดูใหญ่โตโก้อลังการ ตามกรอบประตูเห็นภาพวาดฝาผนังสีสดขลิบด้วยสีทองวาววับแลดูตื่นตาตื่นใจ พอเข้าไปด้านในก็ยิ่งตกตะลึงตึงตึงไปกันใหญ่กับฝาผนังที่วาดรูปและมีสีทาเอาไว้ทุกอาคาร ทุกศาลาราย ทั้งชั้นล่างชั้นบน เราสามารถเดินชมได้ด้วยตัวเองจนทั่วไปหมดเลย มองไปทางไหนก็มีแต่จิตรกรรมฝาผนัง แต่ว่าทั้งหมดนี้เป็นสิ่งที่บูรณะขึ้นมาใหม่ เพราะของเดิมถูกไฟไหม้และเสียหายไปหลายครั้ง แต่กระนั้นก็ยังคุ้มค่าที่ได้ไปชมจริงๆ สวยงามมากๆ และยังมีส่วนของโบสถ์ซึ่งข้างในเป็นสีทองอร่าม และมีรูปไอคอนของบรรดานักบุญทั้งหลายซึ่งท่าทางจะศักดิ์สิทธิ์และคนมีศรัทธากันมาก เพราะมีฝรั่งมาเดินวนไปรอบทุกกำแพงและไปประทับจูบบนกรอบรูปนักบุญทั้งหลายนั้นด้วยความศรัทธากันเป็นแถว ฉันเห็นแล้วตกใจมาก เพราะในสถานการณ์โควิดเขาช่างไม่กลัวเชื่อโรคกันเลย แม้จะมีพระคอยเดินถือผ้าคอยเช็ดกรอบรูปตามอยู่ตลอดเวลา
จากนั้นเราจึงขับรถไปชมโบสถ์ซึ่งเป็นมรดกโลกของจริง ทั้ง 3 แห่งอยู่กระจายกันไปในหมู่บ้านติดๆ กัน ซึ่งเป็นหมู่บ้านแบบบ้านนอกที่ขนาดเล็กมาก บ้านเรือนอยู่เกาะไปตามหน้าผาของภูเขา ถนนเล็กมากสวนกันไม่ได้เลาะลัดไปตามบ้านเหล่านั้น เราขับรถไปแล้วไม่แน่ใจเลยว่าจะมีสถานที่มรดกโลกอยู่ ที่แรก Ayios Ioannis Lambadhistis Monastery มีขนาดใหญ่หน่อย เป็นอาคารชั้นเดียวสร้างด้วยหินและไม้ มีคอร์ทยาร์ดเปิดโล่งอยู่ตรงกลาง รอบๆ เหมือนเป็นที่อยู่ของพระ ส่วนข้างในโบสถ์นั้นมีรูปจิตรกรรมฝาผนังสวยงามทั่วทุกผนังทุกห้อง ไฟข้างในหรี่ไว้ค่อนข้างมืด ทำให้แลดูขลังและสวยงามยิ่งขึ้นไปอีก เสียดายที่นี่ห้ามถ่ายรูปอย่างเด็ดขาด จึงไม่มีรูปมาฝาก แต่ตัวอาคารด้านนอกก็สวยงามน่ารักมากแล้ว
Archangelos Michael อยู่ในหมู่บ้านเล็กลงไปอีก และเป็นตึกหินเล็กๆ ปะปนอยู่กับบ้านคนปกติจนแทบดูไม่ออกว่าเป็นโบสถ์มรดกโลก เหมือนกับไม่มีความสำคัญอะไรเลย ขนาดที่ว่าฉันจอดรถแล้วเดินมุ่งหน้าผ่านตรงไปบ้านคนที่ใกล้กันด้วยสำคัญผิดว่าจะเป็นโบสถ์นี้ แต่กลายเป็นว่าบ้านหินที่แลดูเหมือนบ้านร้างนั้นกลับกลายเป็นสถานที่จริง มีป้ายยูเนสโก้แปะอยู่ด้านหน้า พอมุดเข้าประตูที่แคบและมืดเข้าไปก็ต้องตกตะลึงด้วยความสวยงามของจิตรกรรมฝาผนังโดยรอบ ความมืดที่มีแสงไฟเพียงน้อยๆ ยิ่งทำให้ดูสวยงามยิ่งขึ้นไปอีก และแสงแดดที่ส่องลอดตามรอยแตกของผนังไม้เข้ามาก็ยิ่งชวนให้ต้องมนตร์จริงๆ
ที่ Panayia (The Virgin) นี่ยิ่งแล้วใหญ่เพราะเราหลงทางหาไม่เจอ เนื่องจากเป็นอาคารที่เล็กมากและต้องขับขึ้นเขาเลาะไปตามหมู่บ้าน โบสถ์นี้อยู่ด้านบนสุดของเขา เราขับรถไต่เขาขึ้นไปตามถนนเล็กๆ ไม่มีรถอื่นสวนมาเลย พอสุดถนนก็จอดรถด้านหน้าโบสถ์ได้เลย ไม่มีนักท่องเที่ยวหรือสิ่งมีชีวิตอื่นได้ให้เห็นแม้แต่คนเดียว เหมือนกับอาคารแห่งนี้เป็นอาคารร้างที่ถูกทิ้งเอาไว้อย่างไม่มีความสำคัญอันใด เหมือนกับเป็นกระท่อมหินร้างในหมู่บ้านที่ไร้ผู้คนมากกว่าจะเป็นสถานที่สำคัญ เราเดินไปที่ประตูทางเข้าซึ่งอยู่ด้านข้าง มีป้ายยูเนสโก้แปะเอาไว้จึงมั่นใจว่าใช่แน่ ผลักประตูเข้าไปไว้ข้างใน มืดสนิทมองไม่เห็นอะไรทั้งสิ้น เอามือคลำดูข้างซ้ายปรากฏว่ามีสวิตช์ไฟจึงกดเปิด แสงไฟสีเหลืองทองแรงเทียนต่ำสองสลัวเป็นจุดๆ เผยให้เห็นจิตรกรรมฝาผนังโบราณเก่าคร่ำที่ลอกและทรุดโทรมไปบ้าง แต่ยังเผยให้เห็นความงามและวิจิตรบรรจงอย่างชวนขนลุก โบสถ์นี้มีห้องเล็กเพียงหนึ่งห้องกับห้องด้านข้างเล็กๆ อีกเท่านั้น มันช่างชวนตะลึงมากๆ
โบสถ์เล็กสองแห่งสุดท้ายนี่คือสุดยอดของทริปนี้เลย ฉันชอบมากเพราะมันเหนือความคาดหวัง ไม่ได้คิดว่าจะมีสถานที่มรดกโลกซึ่งอยู่ลึกลับซับซ้อนและมีขนาดเล็กซ่อนตัวปะปนอยู่กับหมู่บ้านบ้านนอกในป่าเขาแบบนี้ นอกจากคุณค่าทางศิลปะวัฒนธรรมและสถาปัตยกรรมด้วยตัวของมันเองแล้ว ฉันยังประทับใจชอบมากตรงที่ว่ามันยังคงแทรกตัวอยู่ในวิถีชีวิตของคนในปัจจุบัน อย่างกลมกลืน หากแต่ไม่ได้แปดเปื้อนไปด้วยนักท่องเที่ยวหรือกลิ่นอายของโลกปัจจุบัน ยิ่งทำให้โบสถ์สองแห่งสุดท้ายนี้เป็นมรดกโลกที่ยกให้เป็นสถานที่เหนือฟ้าของไซปรัสจริงๆ คงต้องกลับไปเก็บตกมรดกโลกที่เหลืออีกแน่นอน
